TEKST Z DNIA 04.03.2013 ROKU
Pierwsze miejsce w rankingu zajmuje współtwórca postmodernizmu Zygmunt Bauman, którego większość tekstów została opublikowana w „topowych” czasopismach socjologicznych. Jego filozofowanie można określić mianem społecznego. Jan Woleński, zajmujący drugie miejsce w rankingu, jest pierwszym filozofem pracującym w rodzimym uniwersytecie. W pierwszej dziesiątce aż trzech filozofów reprezentuje zagraniczne ośrodki naukowe. Niespodzianką w rankingu jest pozycja Marka Szydłowskiego - najwybitniejszego polskiego kosmologa.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego od kilku lat próbuje wypracować naukometryczne narzędzia oceny pracy twórczej naukowców. W tym celu dokonało parametryzacji różnego typu produktów naukowej aktywności. Oznacza to, że każdemu dziełu naukowemu (monografii, artykułowi, rozdziałowi w książce, hasłu encyklopedycznemu, patentowi, itd.) można przyporządkować punkty w przedziale od 0 do 50. Zliczając swoje punkty za dany okres działalności naukowej, każdy naukowiec może ocenić swoją pracę w dyscyplinie lub dziedzinie, którą reprezentuje. Co więcej, każdej dyscyplinie naukowej można przypisać ranking porządkujący jej reprezentantów od najbardziej produktywnego do najbardziej leniwego.
Okazuje się jednak, że takie „proste sumowanie wszystkich punktów” nie może odzwierciedlać produktywności naukowców. Porównując typy utworów naukowych do typów turniejów sportowych, na przykład – tenisowych, można rozróżniać pomiędzy typami różnej wagi, podobnie jak rozróżnia się w tenisie turnieje wielkoszlemowe, międzynarodowe i regionalne. To, że dany sportowiec wygrywa 300 regionalnych turniejów, nie może być w żaden sposób porównywalne, na przykład, z tym, że doszedł do finału Wimbledonu czy też Australian Open.
W naukach społecznych oraz humanistyce, ministerialny system oceny rozróżnia trzy typy publikacji. Pierwszy typ obejmuje artykuły w czasopismach krajowych, które nie występują na europejskiej liście wiodących czasopism (ERiH), rozdziały w książkach, redakcje prac zbiorowych czy w końcu hasła encyklopedyczne. Tego rodzaju dokumenty są punktowane poniżej 10 punktów. Drugi typ obejmuje artykuły naukowe opublikowane w czasopismach Listy ERiH, wyceniane na 10, 12 i 14 punktów. Wreszcie trzeci typ, punktowany od 15 do 50 punktów, obejmuje takie dokumenty, jak monografie oraz artykuły opublikowane w czasopismach Listy JCR. Tego rodzaju kategoryzacja produktów naukowych pozwala na skategoryzowanie każdego humanisty z uwagi na to, czy funkcjonuje on wyłącznie na rynku krajowym, czy też również na rynku międzynarodowym. Przy czym ten ostatni rynek posiada również swoją segmentację. Pierwszy jego segment obejmuje dokumenty, które nie posiadają tzw. prestiżowego charakteru, podczas gdy na drugi segment składają się wyłącznie artykuły opublikowane w najwyżej punktowanych czasopismach Listy ERiH oraz w czasopismach Listy JCR, w których zwykle powyżej 90% nadsyłanych tekstów jest odrzucanych w wyniku procesu recenzyjnego. Publikacja jednego artykułu w niektórych z tych czasopism jest warta tyle samo, co wydanie dwóch opasłych książek w języku angielskim w Oxford University Press.
Ranking Filozofów Polskich został opracowany dla okresu od 1990 roku do 2012 roku. Obejmuje więc okres 22 lat. Co więcej, bazą dla tego rankingu są wyłącznie dokumenty drugiego i trzeciego typu, wytworzone przez autorów tekstów filozoficznych. W opracowaniu rankingu przyjęte zostało bardzo szerokie kryterium bycia autorem tekstu filozoficznego. Zgodnie z tym kryterium, autorem tekstu filozoficznego jest każdy twórca artykułu w czasopiśmie, które w bazie ERiH jest klasyfikowane jako należące do grupy czasopism filozoficznych lub grupy reprezentującej filozofię nauki oraz historię nauki. Jeśli dany autor publikuje artykuły w czasopismach reprezentujących inne, niż filozoficzne dyscypliny, to punkty za te publikacje również są naliczane na konto danego autora. Stosując taką procedurę, tekstem filozoficznym jest dowolny tekst, który „dotyka” zarówno klasycznie pojmowanej problematyki filozoficznej jak i problematyki podstaw dowolnej dyscypliny naukowej. Dlatego też prace, w których rozważa się podstawowe pytania matematyki, fizyki czy też socjologii lub psychologii, zostały - zgodnie z metodą konstrukcji rankingu – potraktowane jako teksty filozoficzne. Oddaje to „ducha filozofowania” jako refleksji nad podstawami dowolnej nauki szczegółowej. W tym świetle, można uprawiać nawet filozofię geografii czy też architektury. Oto pierwsza dziesiątka (dwunastka po uwzględnieniu zmarłych) filozofów polskich w latach 1990 -2012 (krzyżyk przed nazwiskiem oznacza to, że dany autor już nie żyje; pierwsza cyfra oznacza punkty w rankingu globalnym; druga cyfra w nawiasie kwadratowym oznacza punkty uzyskane w pozycjach ocenianych na 12 i więcej punktów, składające się na międzynarodowy wynik publikacyjny):
1. Bauman Zygmunt 2819 pkt. [2049], University of Leeds
2. Woleński Jan 1612 pkt. [802], UJ, Instytut Filozofii
3. Szydłowski Marek 1318 7/12 pkt. [1275], KUL, Instytut Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych
4. Heller Michał 1316 7/12 pkt. [559 11/12], Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków
5. Bańka Józef 860 pkt. [100], Uniwersytet Śląski, Instytut Filozofii
6. #Kołakowski Leszek 791 pkt. [ 341], Oxford University
7. Walicki Andrzej 787 ½ pkt. [337 ½], Notre Dame University, USA
8. Sztompka Piotr 725 pkt. [595], UJ, Instytut Socjologii
9. Jadacki Jacek Juliusz 673 1/3 pkt. [194 ½] , UW, Instytut Filozofii
10. #Nowak Leszek 658 ½ pkt. [406 ½], UAM, Instytut Filozofii
11. Domański Juliusz 608 ½ pkt. [37 ½], UW, Instytut Filologii Klasycznej, PAN, IFiS
12. Tazbir Janusz 570 pkt. [0], PAN, Instytut Historii
Pierwsze miejsce w rankingu zajmuje współtwórca postmodernizmu Zygmunt Bauman, którego większość tekstów została opublikowana w „topowych” czasopismach socjologicznych. Jego filozofowanie można określić mianem społecznego. Podobnie filozofują Piotr Sztompka, Andrzej Walicki oraz Leszek Kołakowski (do pewnego stopnia). Jan Woleński, zajmujący drugie miejsce w rankingu, jest pierwszym filozofem pracującym w rodzimym uniwersytecie. W pierwszej dziesiątce aż trzech filozofów reprezentuje zagraniczne ośrodki naukowe. Niespodzianką w rankingu jest pozycja Marka Szydłowskiego - najwybitniejszego polskiego kosmologa. Podobny profil filozoficzny reprezentuje Michał Heller ( posiadający nawet wspólnie napisane artykuły z M. Szydłowskim). W pierwszej dziesiątce za typowych filozofów można uznać: Woleńskiego, Kołakowskiego, Jadackiego i Nowaka. Juliusz Domański reprezentuje historię filozofii starożytnej i średniowiecznej, zaś Janusz Tazbir historię idei, w szczególności - idei religijnych.
Znalezienie się Józefa Bańki wśród "supermanów polskiej filozofii", którego dorobek jest uznawany przez wielu analitycznych filozofów jako "grafomańskie dziwactwo", stanowi ewidentny wskaźnik tego, że ministerialny system punktowy jest źle skonstruowany. Dopuszcza on bowiem "wysoką ocenę ilościową" tych autorów, którzy nie publikują swoich tekstów w najwyżej notowanych czasopismach humanistycznych; tych, którzy nie poddają się rynkowej procedurze recenzji naukowej. J. Bańka opublikował bowiem ponad 40 książek (nawet kilka w języku angielskim) w śląskich, lokalnych wydawnictwach i ani jednego artykułu w czasopiśmie listy ERiH. Rzeczywistość akademicka pokazuje więc, że nie poddając się ocenom recenzyjnym w czasopismach, można publikować kilka różnych książek rocznie w uniwersyteckich wydawnictwach i zajmować wysokie pozycje rankingowe. Osobiście uważam,że monografie winny być punktowane na 10 pkt., a nie - jak obecnie - na 20 pkt., aby wyeliminować zjawisko "nadprodukcji książek humanistycznych".
Pierwsza dziesiątka filozofów polskich jest reprezentatywna dla nurtów czy też szkół filozoficznych rozwijanych w Polsce. Woleński i Jadacki reprezentują polską filozofię analityczną. Kołakowski, Walicki oraz Nowak wywodzą się z tradycji marksistowskiej. Domański sympatyzuje z tomizmem. Hellera i Szydłowskiego można określić jako przedstawicieli filozofii naukowej, uprawianej na gruncie współczesnej fizyki (są kosmologami). Bauman zaś dumnie symbolizuje postmodernizm. I wreszcie, Sztompkę można określić jako filozofa nauk społecznych. Tazbir zaś stanowi przykład typowego, "kulturoznawczego" historyka idei. Natomiast Bańkę można określić jako przykład anachronicznego, nawiedzonego "filozofa metafizycznego", konstruującego swój prywatny system filozoficzny przez całe swoje życie.
W pierwszej dziesiątce znajdujemy po dwóch przedstawicieli Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego, po jednym – Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL), Uniwersytetu Papieskiego w Krakowie, Uniwersytetu Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Śląskiego. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że jedynie czterech filozofów z pierwszej dziesiątki funkcjonuje w ramach instytutów filozofii, czyli zajmuje się nauczaniem filozofii w ramach studiów filozoficznych. Aż pięciu „supermanów filozofii polskiej” (Woleński, Szydłowski, Heller, Jadacki i Nowak) w swojej pracy stosuje twarde narzędzia logiczne lub matematyczne. Bez wątpienia, ranking pokazuje, że filozofia to raczej męskie zajęcie. W pierwszej dziesiątce nie występuje bowiem żadna „kobieta-filozof”.
Wojciech Krysztofiak (autor prac naukowych w: „Synthese”, „Husserl Studies”, „Axiomathes”, „Semiotica”, „Filozofia Nauki”; uczestnik Seminarium filozoficznego w Paryżu, z okazji wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, zorganizowanego pod patronatem Prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego i Prezydenta Francji Jacques’a Chirac’a; stypendysta: The Norwegian Research Council for Science and the Humanities, The Soros Foundation-Open Society Institute )
W następnych odcinkach zostaną opublikowane kolejne części rankingu. Obejmował on będzie około 2000 autorów tekstów filozoficznych. Kompletna baza empiryczna rankingu zostanie opublikowana na stronie internetowej:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz