100-LECIE NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI: FILOZOFICZNIE I SUBIEKTYWNIE. JAK ASIA BIBI ODCZUWA NIEPODLEGŁOŚĆ PAKISTANU?

Niepodległość jest jednym z najtrudniejszych pojęć do zrozumienia. Z pewnością, kategoria niepodległości jest trudniej pojmowalna, niż jakiekolwiek pojęcie matematyczne. Pojmowalność niepodległości wykracza poza granice zrozumienia nawet rachunku różniczkowego. Czymże więc jest niepodległość?

Warto porównać "Happy Poland Independence Day" z "Happy Independence Day Pakistan" 

Przeżywanie niepodległości

Na co dzień prawie w ogóle nie myślimy o tym, że jesteśmy Polakami, Anglikami, Niemcami czy Amerykanami. W zwykłej, potocznej codzienności myślimy o tym, żeby zdążyć do pracy, żeby zrobić sprawunki po pracy; dopilnować, aby dzieci odrobiły szkolne lekcje, a wieczorem oddajemy się chwilom relaksu, oglądając najczęściej jakiś głupawy program telewizyjny.

Jeśli myślisz o niepodległości od poniedziałku do niedzieli, od rana do wieczora, przez cały rok, z pewnością powinieneś udać się do psychiatry. Coś nie tak jest z Tobą. Jesteś wówczas narodowcem, nacjonalistą – Twoje światy życia codziennego (lebenswelty) są  dziwaczne, zainfekowane memem narodowym.

Jeśli przeżywanie niepodległości jest tym samym, co przeżywanie przynależności do jakiejś wspólnoty narodowej, z którą identyfikujesz się, to świętując ją każdego dnia, stajesz się osobą owładniętą „narodowym wirusem”. Śpiewając hymn każdego dnia przed śniadaniem i przed pójściem spać, tym samym celebrując niepodległość swojego narodu i państwa, stajesz się kimś, kogo zwykli ludzie omijają z daleka.

Jeśli przeżywanie niepodległości manifestuje się w aktach celebracji własnej identyfikacji narodowej, to dlaczego uważamy, iż codzienne przeżywanie niepodległości (śpiewnie hymnu, wspominanie o ofiarach wojennych, wielkich bitwach, itd.) stanowi zjawisko mentalne wskazujące na jakąś patologię psychiczną?

Jak przeżywać niepodległość, kiedy zostałeś skazany na śmierć za manifestowanie swoich przekonań?

Pakistan jest niepodległą republiką islamską. W tym niepodległym państwie, Asia Bibi została w 2010 roku skazana na śmierć tylko dlatego, że ośmieliła się zamanifestować swoje katolickie przekonania. Osiem lat czekała na wyrok. Sąd ostatecznie uniewinnił ją z uwagi na naciski europejskiej i amerykańskiej opinii publicznej. Mimo to musi uciekać ze swojego niepodległego kraju, gdyż miliony niepodległych Pakistańczyków domaga się jej zabicia. Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym, jak Asia Bibi przeżywa niepodległość swojego kraju i narodu?

Czy dla Asi Bibi Dzień Niepodległości Pakistanu jest szczęśliwy?

Asia Bibi stanowi maksymalnie skrajny przykład osoby skazanej na śmierć w niepodległym państwie. Pokazuje on jednak, że niepodległość może stanowić przyczynę ludzkich cierpień. Niepodległe państwo może Ciebie dyskryminować tylko dlatego, że żywisz odmienne przekonania światopoglądowe niż większość jego obywateli. W imię niepodległości można ludźmi gardzić, można ich dyskryminować. W najskrajniejszych  wypadkach – ludzie są zabijani na ołtarzu niepodległości.

Czy niepodległość państwowa jest wartością?  

Jeśli żyjesz w niepodległym państwie, które zmusza Ciebie do kultywowania wartości niezrozumiałych dla Ciebie, to czy wówczas warto celebrować niepodległość takiego państwa? Jeśli jesteś ateistą i z tego powodu nie możesz znaleźć dobrze płatnej pracy, to czy niepodległość państwa, w którym jesteś dyskryminowany za swoje ateistyczne poglądy, jest warta świętowania?

Niepodległość państwowa jest sama w sobie pustą wartością. Niepodległość państwowa wypełniona totalitarnymi treściami przyczynia się do katastrof humanitarnych. Związek Radziecki, III Rzesza były państwami niepodległymi. Niemcy świętowali nader często swoją niepodległość, paląc synagogi i paląc ludzi w krematoriach. Niepodległość jest zawsze czyjaś, nigdy nie jest bezstronna. Jej obiektywizacja może być groźna dla obywateli. II Wojna Światowa jest próbą obiektywizacji imperialnej, niemieckiej niepodległości.  Wojny są starciem różnych niepodległości. Ich żniwem jest śmierć ludzi – z  punktu widzenia każdej niepodległości dana jako bohaterska.

Puenta

Pojęcie niepodległości jest kategorią militarną. W treść tego pojęcia wkomponowana jest norma bicia się o niepodległość, schemat zdrady narodowej oraz zabijania w imię obrony niepodległości. Semantyka pojęcia niepodległości odsyła nas do treści okrutnych, do reminiscencji bólu i cierpienia. Polska niepodległość wywołuje przypomnienia Katynia i Oświęcimia. Z tego punktu widzenia, świętowanie niepodległości Polski z uśmiechem na twarzy jawi się jako jakiś absurdalny oksymoron etyczny.

11 Listopada zawsze przywołuje reminiscencję zbrodni politycznej na Polakach

Owszem, niepodległość państwa - wypełniona wolnością jednostki, prawem do samorealizacji przez obywatela jego własnych wartości, brakiem dyskryminacji z uwagi na pochodzenie etniczne, żywiony światopogląd i styl życia – jest wartością, którą warto świętować. Po 1989 roku, po obaleniu komunizmu, żyjemy na szczęście w państwie, którego niepodległość jest sukcesywnie naznaczana tymi dobrymi, obywatelskimi treściami. Dlatego w dniu dzisiejszym, warto uświadomić sobie fakt, iż w dziejach ludzkości niemal każda niepodległość  jest usłana trupami. Jako obywatele naszego państwa, powinniśmy przede wszystkim zauważać to, że nasza, obecna niepodległość jest historiozoficznym cudem – od 1989 roku nikt nie musiał oddawać własnego życia dla niepodległości Polski.

***

Wojciech Krysztofiak - autor artykułów naukowych w czasopismach z prestiżowych baz bibliograficznych Web of Knowledge i Scopus: „Synthese”, „Husserl Studies”, „Axiomathes”, „Semiotica”, „Filozofia Nauki”, „History and Philosophy of Logic”, „Foundations of Science”; autor książki “Egzystencjalizm logiczny. Metafizyczne studium nad Traktatem logiczno-filozoficznym Wittgensteina (Wydawnictwo Naukowe Semper 2017); stypendysta: The Norwegian Research Council for Science and the Humanities, The Soros Foundation-Open Society Institute; członek The Rationalist International; laureat grantów  badawczych Narodowego Centrum Nauki: w latach 2013-2015 (na temat mentalnych mechanizmów liczenia) oraz w latach 2017-2019 (na temat mechanizmów profilowania przestrzeni narracyjnych); inwigilowany w 1988 roku przez komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa w operacji pod kryptonimem "Krytyka".